ضربه به دندان ممکن است در هر سن و سالی اتفاق بیفتد. زمانی که کودک تازه نوپا می شود، مدام زمین می خورد. وقتی هم که بزرگتر می شود ممکن است از تاب یا دوچرخه بیفتد، دوستش در مدرسه هلش بدهد یا خدای نکرده تصادف کند.
معمولا ضربه به دندان جلو وارد می شود و آن را دچار شکستگی یا لق شدن می کند. اما اگر کودک با چانه به زمین بخورد، احتمال دارد دچار شکستگی دندان عقب هم بشود.
در اثر ضربه به دندان ممکن است:
- تمام تاج دندان یا بخشی از تاج دندان بشکند:
در صورتيكه بدندان ضربه خورده كاملا از جايش خارج نشده ولي قطعه اي از آن شكسته مراقبت هاي زير لازم است:
به دنبال قطعه شكسته بگرديد و آن را در محيط مرطوب نگه داري كرده تا به دندانپزشك برسيد. در بسياري موارد قطعه قابليت چسباندن به دندان را دارد.
ترمیم دندان شکسته چطور انجام می شود؟
شکستن دندان در مدرسه
- دندان لق شود ولی در جای خودش بماند:
در این حالت اگر دندان از جای خودش بیرون آمده با کمی فشار، دندان را سرجایش قرار دهید و سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید. چون اگر زمان زیادی بگذرد، لخته خون ایجاد شده در ته ریشه دندان ضربه خورده اجازه نمی دهد که دندان را به جای خودش برگردانیم.
ولی در صورتیکه به داخل فرو رفته دستکاری بیشتری نکنید و اجازه دهید تا دندانپزشک آن را به موقعیت مناسب برگرداند. فقط سریع تر خودتان را به دندانپزشک برسانید.
دندان ضربه خورده ممکن است از جایش بیرون بیاید یا حتی به داخل فک فرو برود.
- یا دندان کاملا از جایش خارج شود و بیرون بیفتد:
گاهي به علت ضربه وارد شده (زمين خوردن- افتادن از روي دوچرخه يا وسايل بازي به سر يا صورت كودك) دندان دائمي كاملا از جاي خود خارج شده و بيرون مي افتد:
پس از ضربه به دندان جلو چه کار کنیم؟
۱- كاملا خونسردي خود را حفظ كنيد، عملكرد درست شما به كودك بيشتر از هر چيز ديگر كمك خواهد كرد.
۲- دندان را از ناحيه تاج بگيريد و اصلا به ريشه آن دست نزنيد. سلولهاي مهم در ناحيه ريشه با لمس دندان از بين ميروند.
۳- دندان را براي پاك شدن خاك يا ساير آلودگي ها چند ثانيه زير جريان ملايم آب بگيريد. دقت كنيد كه شدت جريان زياد آب و نگه داشتن طولاني دندان زير آب هم سلولها را از بین می برد.
۴- از پاك كردن دندان با دستمال كاغذي، حوله جدا خودداري كنيد.
تحت هيچ شرايطي ريشه را لمس نكنيد.
۵- دندان را به سرعت در محل خود قرار دهيد. در اين شرايط اگر سريع عمل نكنيد به علت تشكيل لخته خون در انتهاي حفره دندان كاملا سرجاي خود نخواهد رفت.
براي اينكار از لبه دندانهاي مجاور كمك بگيريد. دندان را با فشاري آرام و آهسته تا رسيدن به محل دندان كناري بداخل فشار دهيد. دقت كنيد كه بخش محدب تاج دندان به سمت بيرون و بخش مقعر به سمت داخل دهان قرار بگيرد.
اين كار دردناك است ولي انجام سريعش بسيار كمك می کند
۶- دندان را بكمك گاز يا دستمال در محل نگه داريد و به دندانپزشك مراجعه كنيد.در اين حالت دقت كنيد كه دندان حركت نكند و از جاي خود جابجا نشود. حركات اضافي كودك را كنترل كنيد.
۷- بهترين زمان براي انجام تمام اين كارها تا ٢٠ دقيقه پس از افتادن دندان است. هرقدر سريعتر عمل كنيد احتمال موفقيت آن بيشتر ميشود.
۸- در صورت عدم موفقيت در جاگذاري دندان، آن را در شير قرار داده و به دندانپزشك مراجعه كنيد.
- شير بهترين ماده جهت نگهداري دندان است.
- اگر شير در دسترس نداشتيد، در مقداري سرم قرار دهيد.
- آخرين انتخاب براي نگهداري آب است.
هرگز دندان را به صورت خشك و پيچده در دستمال كاغذي قرار ندهيد!
وقتی که به دندانپزشک مراجعه کنید، ایشان دندان ضربه خورده را با کمک سیم به دندان های کناری متصل می کند تا ثابت شود. به این کار اسپلینت دندان هم گفته می شود.
اسپلینت دندان
مراقبت های لازم بعد از ضربه به دندان:
- اگر كودك در محيط آلوده به خاك و… زمين خورده و جراحت و پارگي در اندام ها دارد حتما در مورد واكسيناسيون كزاز با پزشك مشورت كنيد.
- اگر کودک احساس گیجی یا خواب آلودگی دارد، اجازه ندهید بخوابد و برای معاینات بعدی به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
- در اثر ضربه به دندان ، ممکن است لب یا زبان کودک هم دچار پارگی یا جراحت شده باشند که باید به دقت معاینه شود. یا بعلت شكستگي استخوان فك نياز به درمانها و عكسهاي پيچيده تر باشد.
- اگر دندانپزشک، دندان ها را با سیم به هم وصل کرده باید دقت کنید که تا چند روز فقط غذای نرم به کودک داده شود.
- بهداشت دهان در این حالت سخت تر است، اما بسیار هم ضروری تر می شود. چون با ضربه به دندان، جراحت داخل دهان هم ایجاد می شود که باید تمیز نگه داشته شود و از عفونت بعدی جلوگیری شود.
- مسواک نرم و دهانشویه خیلی ضروری و مهم است. دهانشویه کلرهگزیدین دهانشویه خوبی است که تا یک هفته باید استفاده شود.
- اگر برای کودک آنتی بیوتیک تجویز شده، دقت کنید که سر موقع خورده شود.
آیا دندان ضربه خورده، درست می شود؟
چند عامل در ماندگاری دندان ضربه خورده موثر است:
- سن کودک چقدر است؟
- دندان ضربه خورده شیری یا دایمی است؟
- چند ساعت بعد از حادثه به دندانپزشک مراجعه کردید؟
طبق نظر انجمن دندانپزشکی کودکان امریکا، معمولا درمان ضربه به دندان، درمان پیچیده ای است و نتیجه آن قابل پیش بینی نیست. بنابراین حتما لازم است چندین جلسه به پزشک مراجعه کنید تا عصب کشی دندان انجام شود و هر بار دندان کنترل شود. پس از ثابت شدن دندان هم هر 3 ماه باید مراجعه کنید تا دندانپزشک عکس بگیرد و ماندگاری دندان را بررسی کند. به هر حال دندان ضربه خورده ، شبیه چینی بند زده است.
در صورتيكه اين اتفاق ها براي دندان شيري كودك رخ داد، جاي گذاري دندان بيرون افتاده انجام نمي شود. براي درمان هاي بعدي بايد به دندانپزشك مراجعه نمود.